We kennen de Antwerpse leden van onze vereniging Pieter Aendekerk en Yannick Schepers inmiddels als fervente onderzoekers van het ganstrekken c.q. gansrijden. Zij reizen heel Europa af om dit soort onthoofdingsrituelen te bekijken.
Op 4 september vertrokken ze op hun negende reis voor de tweede keer naar Spanje. Nu niet naar het bekende Carpio de Tajo bij Toledo, maar naar Baskenland. In de havenstad Lekeitio wordt elk jaar in september de “Antzar Eguna”, de “dag van de gans” gevierd. Tientallen sloepen met grote groepen jongeren aan boord, roeien om beurten onder een touw door waaraan een dode gans aan de poten is vastgebonden. Een van de personen in de boot springt naar de gans en grijpt deze vast. Op dat moment wordt door een 20-tal sterke mannen op de oever het touw strak gespannen, waardoor de ganzentrekker met de gans een tiental meters uit het water omhoog wordt gezwiept. Vervolgens wordt het touw gevierd tot in het water en weer aangetrokken, totdat de deelnemer de strijd verliest en de gans moet loslaten óf de gans met de blote hand weet te onthoofden. Drie uur en een twintigtal ganzen later is de winnaar bekend. Degene die er het snelst in is geslaagd de gans te onthoofden is winnaar van de strijd. Het feest sleept zich voort tot de vroege ochtenduren en is onderdeel van een groot aantal festiviteiten die een week lang duren ter ere van de heilige martelaar San Antolin (Sint Antoninus).
Nederlanders zullen zich afvragen of deze traditie met bootjes wellicht ontleend is aan het Hollandse ganstrekken, dat in de Middeleeuwen vaak vanuit bootjes plaatsvond. Dat is waarschijnlijk niet het geval. Ten eerste schijnt het ganstrekken in Lekeitio eerst te paard te zijn uitgevoerd en pas in later eeuwen te zijn verplaatst naar de haven en bovendien is het ganstrekken vanuit een bootje ook buiten Holland bekend.
In de Amsterdamse Courant van 6 september 1721 bericht de Parijse correspondent het volgende: “Gisteren namiddag was de Koning in ’t vertrek van de Koninginne in de Louvre, om de schuytevoerders tusschen de Pont Neuf, en de Pont Royal, de Gans te zien trekken, en met de lancie te werpen; en boven de rivier de Seine op de koord te danssen.”
(De fraaie actiefoto’s zijn van Yannick Schepers)
